جمهوری اسلامی ایران

وزارت آموزش و پرورش

اداره کل آموزش و پرورش استان ...........

اداره کل آموزش و پرورش شهرستان ...........

عنوان درس پژوهی

تعلیمات اجتماعی پنجم ابتدایی درس شورا

آموزشگاه .............

سال تحصیلی ...........

اعضای گروه درس پژوهی  :

1-  مدیر گروه – تایپ

2-  مدرس

3-   منتقد تدریس

4-  عکاس و فیلمبردار

5- ناظر

6- همکاری در تهیه طرح درس

تقدیم

بارالها! تو را سپاس می گوییم که شوق دوباره آموختن را در وجودمان نهادی تا بیاموزیم. یاری مان کن تا از این دانش تنها در مسیر رضای تو گام برداریم.

اکنون که به یاری مهربان خدایی چون تو این درس پژوهی را به پایان می رسانیم توانایی مان ده تا از همه عزیزانی که در این مسیر یاری مان نمودند کمال تشکر و قدردانی را بجا آوریم.

این درس پژوهی را به همکاران آموزش ابتدایی تقدیم می نماییم. امیدواریم که مثمر ثمر واقع شود.

تقدیر و تشکر

در محضر تک تک اساتید رویشی سبز را تجربه کردیم و در این مسیر دوستانی شفیق همراه ما بودند که زلال وجودشان خاطرات این مسیر سبز را ماندگار کرد.

از همه عزیزان  که در تدوین این درس پژوهی به ما یاری رساندند صمیمانه سپاسگزاریم.

چکیده

آدمی از آغاز بر آن بوده است که تاریکی های جهان را به نور آگاهی و دانش و اندیشه روشن نماید تا بتواند به افق های دورتر دانایی و دانش اوج بگیرد. در این میان اشتغال به نشر و پژوهش در علوم موهبتی است ایزدی که معلمان را به مراتب عالی الهی می رساند. و باری گران و مسئولیتی عظیم را بردوش این جماعت قرار می دهد. جستار پیش رو، حاصل این عشق و احساس وظیفه ی توأمان است.

درس پژوهي برگردان واژه ژاپني  jugyokenkyu بمعني مطالعه يا پژوهش تشکيل شده است .kenkyu بمعني درس و jugyo بمعناي مطالعه يا پژوهش است . معادل انگليسي درس پژوهي Lesson study است .

درس پژوهي به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعي پيرامون عمل تدريس است . بعنوان يك معلم حرفه اي بيا و در روش تدريس خود تامل کن! حتما روش بهتري براي تدريس وجود دارد . اما اين بار نه به تنهايي، بلكه با يک گروه از معلمان هم  رشته ، روش خود را مورد مطالعه و آزمون قرار دهيد ، با هم با نقد شرايط موجود و در جهت نيل به وضع موجود طرح مساله نماييد ، در جهت شناخت بهترين روش ممکن پژوهش کنيد ، نتايج پژوهش را در کلاس درس و بصورت طبيعي بيازماييد ، نتيجه آزمايش را نقد کنيد ، طرح را اصلاح و دوباره در يک کلاس ديگر آن را اجرا نماييد ، نتايج پژوهش خود را منتشر و در اختيار ديگران قرار دهيد .

به اين ترتيب شما گام در مسير درس پژوهي نهاده ايد روشي که پايه توسعه  مستمر حرفه اي شماست و شما را در مسير يک معلم حرفه اي و فکور به حرکت وا مي دارد !

در این درس پژوهی سعی بر این است که دانش آموزان به طور کامل با مفاهیم کامل درس آشنا گردند و مشکلات و معایب تدریس در این باره برطرف گردد.

مقدمه :

همانطور که می دانیم درس پژوهی شکل اولیه ای از توسعه ی حرفه ای معلمان می باشد که هدف عمده آن بهبود مستمر تدریس می باشد به گونه ای که دانش آموزان بتوانند مطالب را به شیوه ی موثر تری بیاموزند.گروه درس پژوه تلاش می کند طرح درس خود را نقد و بررسی و به شیوه بهینه اصلاح نماید. طرح درس مشارکتی رمز موفقیت معلمان می باشد. برای معلم درس پژوه تمام کردن کتاب مهم نیست، یادگیری و فهمیدن دانش آموزان مهم است. درس پژوهی به معلمان یاد می دهد که در کلاس صرفا یاددهنده نباشند بلکه یادگیرنده نیز باشند.ملاک سنجش در موفقیت درس پژوهی یادگیری معلمان است نه تولید یک درس. تهیه طرح درس بهتر نتیجه جانبی و ثانوی فرآیند است .اما ند هدف اولیه آن.

منطق درس پژوهی ساده است اگر می­خواهيد آموزش را بهبود بخشيد، اثر بخش­ترين جا برای چنين کاری، کلاس درس است. اگر شما اين کار را با درس­ها شروع کنيد، مسئله­ي چگونگی کاربرد نتايج تحقيق در کلاس درس ناپديد می شود.در اينجا بهبود کلاس درس در درجه­ي اول اهميت است. درس پژوهی یکی از راههای ارتقا و دستیابی به شیوه های نوین تدریس و کنار گذاشتن شیوه ها و روشهای سنتی است . معلمین مقطع ابتدایی چند سالی است که تلاش می کنند تا بلکه بتوانند با شرکت درجشنواره ی الگوهای نوین تدریس خدمتی در این راستا به نظام تعلم و تربیت کشور به عنوان مهمترین 

رکن آینده ساز کشور کمکی کرده باشند .

ما در قسمت مبانی علمی و نظری به سه مبحث پرداخته ایم : اول ، طراحی منظم آموزشی یا همان طرح درس ، دوم ؛روشهای تدریس ، سوم ؛هدفهای  سه گانه ی تعلیم وتربیت

بیان مسئله

پژوهش حاضر به صورت کیفی از نوع درس پژوهی   در مدرسه ..... شهرستان ....اجرا شده است.این درس پژوهشی به صورت گروهی و با مشارکت 7 نفر از همکاران فرهنگی با موضوع مذکور به اجرا درآمد.

از آن جا که مسأله آموزش کودکان در پایه‌های ابتدایی نیازمند استفاده از شیوه‌های متفاوتی می‌شود و هم چنین و محتوای درسی از مجموعه‌ای از مهارت‌ها (مشاهده کردن، پیش‌بینی کردن، بررسی فرضیه و …) و معلومات سازماندهی می‌شود که در نهایت کودکان را به بروز کنش عقلانی معطوف به نتایج مشهود و فهم عمیق دانش‌ها و ارزش‌ها سوق می‌دهد. لذا چالش‌های پیش روی گروه در این حوزه این بود که ما چگونه می‌توانیم در تدریس دروس مرتبط به صورت موثر عمل کرده و اهمیت درس را به صورتی شایسته به دانش‌آموزان بفهمانیم. پس از اجرای طرح درس اولیه (سناریو) و بازبینی آن، نهایتاً سناریو در کلاس تدریس و توسط اعضای گروه به مشاهده و نقد و تحلیل گذاشته شد.

درس پژوهي به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعي پيرامون عمل تدريس است . بعنوان يك معلم حرفه اي بيا و در روش تدريس خود تامل کن! حتما روش بهتري براي تدريس وجود دارد .

اما اين بار نه به تنهايي، بلكه با يک گروه از معلمان هم  رشته ، روش خود را مورد مطالعه و آزمون قرار دهيد ، با هم با نقد شرايط موجود و در جهت نيل به وضع موجود طرح مساله نماييد ، در جهت شناخت بهترين روش ممکن پژوهش کنيد ، نتايج پژوهش را در کلاس درس و بصورت طبيعي بيازماييد ، نتيجه آزمايش را نقد کنيد ، طرح را اصلاح و دوباره در يک کلاس ديگر آن را اجرا نماييد ، نتايج پژوهش خود را منتشر و در اختيار ديگران قرار دهيد . به اين ترتيب شما گام در مسير درس پژوهي نهاده ايد روشي که پايه توسعه  مستمر حرفه اي شماست و شما را در مسير يک معلم حرفه اي و فکور به حرکت وا مي دارد !

درس پژوهی یکی از اقدامات جالب و خاص در سطح آموزش و پرورش است.با توجه به دشواری‌های و مشکلاتی که در سر راه تدریس و آموزش وجود دارد همکاری و مشارکت همه‌ی همکاران و استفاده از اندیشه‌های همدیگر یکی از بهترین اقدامات صورت گرفته در سطح مدارس می‌باشد.

با توجه به نقش درس پژوهی و بهبود درس، همه‌ی همکاران تصمیم گرفتیم که درباره‌ی تغییرات شیمیایی و فیزیکی که مسئله‌ی مهمی اتلاق می‌شود با هم به پژوهش بپردازیم و همت کردیم تا روش‌های بهتری برای کار با دانش‌آموزان به دست آوریم.درس پژوهی  فرایندی است پژوهشی که بر چرخه یادگیری گروهی – کیفی – مشارکتی – مداوم – عمل بازاندیشی و بازبینی یافته ها استوار است. در درس پژوهی کار با مسئله شروع می شود. اگر می خواهید آموزش را بهبود بخشید اثر بخش ترین جا برای این کار کلاس درس است و بهبود در کلاس درس در درجه اول اهمیّت است.درس پژوهی شکل اولیه ای از توسعه ی حرفه ای معلمان می باشد که هدف عمده آن بهبود مستمر تدریس می باشد به گونه ای که دانش آموزان بتوانند مطالب را به شیوه ی موثر تری بیاموزند.گروه درس پژوه تلاش می کند طرح درس خود را نقد و بررسی و به شیوه بهینه اصلاح نماید. طرح درس مشارکتی رمز موفقیت معلمان می باشد. برای معلم درس پژوه تمام کردن کتاب مهم نیست، یادگیری و فهمیدن دانش آموزان مهم است. درس پژوهی به معلمان یاد می دهد که در کلاس صرفا یاددهنده نباشند بلکه یادگیرنده نیز باشند.

ملاک سنجش در موفقیت درس پژوهی یادگیری معلمان است نه تولید یک درس. تهیه طرح درس بهتر نتیجه جانبی و ثانوی فرآیند است .اما ند هدف اولیه آن.

منطق درس پژوهی ساده است اگر می­خواهيد آموزش را بهبود بخشيد، اثر بخش­ترين جا برای چنين کاری، کلاس درس است. اگر شما اين کار را با درس­ها شروع کنيد، مسئله­ي چگونگی کاربرد نتايج تحقيق در کلاس درس ناپديد می شود.در اينجا بهبود کلاس درس در درجه­ي اول اهميت است.

تبین ضرورت و اهمیت موضوع :

بررسی ویژگی های نظام آموزش و پرورش کشورهای مختلف نشان می دهد که آموزش دوره ابتدایی در اغلب آنها از اهمیت خاص برخوردار است و مهم ترین مقطع تحصیلی به شمار می رود به همین دلیل در قانون اساسی و قوانین آموزشی همگانی که شامل آموزش و پرورش دوره ابتدایی نیز هست، حق برخورداری همه کودکان برای پرورش کامل استعدادهایشان در اغلب ممالک شناخته شده است امروزه ضرورت و نقش دوره آموزش و پرورش را فقط در توسعه مهارت ها و قابلیت ها شناختی به طور عام و آموزش و آماده کردن کودکان برای ورود به مدارج تحصیلی بالاتر خلاصه نمی کنند بلکه آن را به طور خاص عامل و اساس هرگونه تحول آغازین در عرصه رشد و توسعه اجتماعی فرهنگی و اقتصادی می دانند.

منطق درس پژوهی ساده است اگر می­خواهيد آموزش را بهبود بخشيد، اثر بخش­ترين جا برای چنين کاری، کلاس درس است. اگر شما اين کار را با درس­ها شروع کنيد، مسئله­ي چگونگی کاربرد نتايج تحقيق در کلاس درس ناپديد می شود.در اينجا بهبود کلاس درس در درجه­ي اول اهميت است.

یک دوره درس پژوهی

1-  انتخاب یک موضوع

2-  برنامه ریزی برای تدریس درس

3-  تدریس در جمع عمومی فراگیران

4-  گزارش دهی مستند

5-  بازاندیشی و تجدید نظر براساس تفکر گروه

6-  تدریس درس تجدید نظر شده

7-  مجدداً گزارش دهی مستند

8-  ارایه گزارش پایانی

برنامه ریزی درس پژوهشی :

آشنایی کامل دانش آموزان با مفهوم کامل درس و برطرف شدن اشکالات

اهداف کلی :

آشنایی کامل دانش آموزان با مفهوم درس و  ایجاد تفکر و خلاقیت در فرایند یاد دهی – یادگیری

هدف درس پژوهی :

1-    ایجاد تفکر در دانش آموزان

2-    پرورش قوه تخیل در دانش آموزان

3-    تثبیت یادگیری با کمک تقویت تفکر

حیطه عاطفی :

1-    بالا بردن قوه تفکر در دانش آموزان

2-    ایجاد علاقه در دانش آموزان برای شرکت در کار گروهی

3-    ایجاد نگرش مثبت در فراگیران و تاکید بر خواندن  و یادگیری

نحوه تقسیم کار : ( تعیین وظایف محوله به افراد گروه )

1- مدیر گروه – تایپ

2- مدرس

3- منتقد تدریس

4- عکاس و فیلمبردار

5- ناظر

6- همکاری در تهیه طرح درس

این درس به روش پرسش و پاسخ و روش نوین بارش مغزی انجام گرفت که با توجه به استفاده ی از تجربیات ساده و شخصی  و روزمره ی دانش آموزان و بیان آن ها به روش های مختلف و استفاده ی معلم از بیانات و ایده های دانش آموزان و بازخورد آن توسط دانش آموزان ، به خوبی توانست معلم را به اهداف تعیین شده ، برساند  .

    ویژگیهای طرح درس ( سناریو  )

·       توجه ویژه به تفاوت های فردی در بین دانش آموزان

·         اهمیت نحوه ی رفتار معلم با دانش آموز

·         ایجاد جو دوستانه جهت جلوگیری از خستگی دانش آموزان

·         استفاده ی بهینه از حداقل امکانات

·         توجه به دانش آموزان ویژه  و کم حرف .

·         استفاده از تجربیات نو و به روز و در دسترس  دانش آموزان جهت تدریس .

·         مشارکت کلیه ی دانش آموزان در امر تدریس .

·         تقویت هوش بینایی ، شنوایی و گویایی در دانش آموزان با طرح پرسش های گوناگون

زمان بندي نحوه اجرا

سلام و احوالپرسی و حضور و غیاب و توجه به حالات روحی و روانی دانش آموزان و آماده کردن جو کلاس برای شروع درس و بررسی تکالیف   (  3 دقیقه  )

ارزشیابی تشخیصی :  ( 3 دقیقه )

چالش های فرا روی گروه و راهکارهای گروه برای مقابله با آن ها

v    مشكلات در آموزش دانش آموزان دير آموز

v    كمبود وسايل كمك آموزشي

v    نبودن زمان كافي براي بررسي موضوع

ارزشیابی تدریس :

اولین جلسه جهت انجام درس پژوهی در تاریخ............برگزار شد. در این جلسه اعضای گروه درس پژوهی و پایه مورد تدریس انتخاب شدند. با توافق همکاران درس و پایه مورد نظر به عنوان مجری درس پژوهی انتخاب شد. با توجه به اینکه اعضای گروه درس پژوهی آموزشگاه.... نفر هستند وظایف به صورت زیر انجام شد.

مجری (مدرس) :  

دبیر :  

فیلم بردار :  

ناظرین :   

مدیر آموزشگاه  

در این جلسه چالش مورد نظر  در نظر گرفته شد .قرار شد با هم فکری همکاران راهکارهای مناسبی جهت تقویت دانش آموزان ارائه شود. پس جلسه عنوان درس پژوهی روی چند برگه تایپ شده و در قسمت های مختلف مدرسه در معرض دید دانش آموزان نصب شد.

طرح درس

  نام درس: تعلیمات اجتماعی            پایه: پنجم ابتدایی           موضوع درس: شورا

  اهداف جزئی: 1- آشنایی با مفهوم مشورت

                   2- آشنایی با کاربرد مشورت در زندگی

                   3- ایجاد و تقویت روحیه مشورت و اهمیت آن

  اهداف رفتاری: 1- ویژگی های مشورت را بیان کند

                   2- نمونه هایی از مشورت کردن را در زندگی روزمره ذکر کند

                   3- فواید و نتایج مشورت را در زندگی برشمارد

                   4- تلاش برای تقویت مشورت کردن در بین دوستان و خانواده

                    5- تقویت احساس رضایت در انجام کارهایی که با مشورت انجام می گیرد.

  وسایل مورد نیاز: گچ- تخته سیاه- دانش آموزان- کتاب درسی- فرم شماره (1) و (2)

  فضای کلاس: ابتدا سنتی و بعد گروهی با صندلی های محترک برای تشکیل گروه ها

  ارزشیابی ورودی: بعد از سلام و احوالپرسی از دانش آموزان، حضور و غیاب و دیدن تکالیف آنها انجام می شود. سپس در مورد کلمۀ مشورت و شورا با آنها صحبت می شود و اطلاعات اولیه آنها را معلم می سنجد.

ایجاد انگیزه: در این مرحله معلم می تواند با طرح کردن سوالات زیر افکار دانش آموزان را در یک جهت متمرکز کند.

-        آیا تاکنون برای انجام دادن کاری با دیگران مشورت کرده اید؟

-        در چه کارهایی و با چه کسانی مشورت کرده می کنید؟

-        مشورت با دیگران چه فایده هایی برای شما داشته است؟

ارائه درس: معلم فرم شماره(1) را برای پاسخ گویی فردی در اختیار دانش آموزان قرار
می دهد.

فرم شماره (1)

1- در جامعه ای که مردم با یکدیگر متحد هستند در تصمیم گیری های خود.........

2- به نظر شما در دین اسلام این عمل (مشورت با یکدیگر) چگونه است؟............

3- آیا در تمام مسائل می توان از طریق شورا تصمیم گیری کرد؟ توضیح دهید.....

در مرحله دوم: در این مرحله معلم فرمهای شماره (1) را جمع آوری کرده و فرم های شماره (2) را در اختیار آنها قرار می دهد تا باز هم به صورت فردی پاسخ گو باشند در این مرحله فرم های شماره (2) به صورت چند گزینه ای می باشد.

فرم شماره(2)

1- در جامعه ای که مردم با هم متحد هستند در انجام کارها....

الف) مردم آن جامعه با یکدیگر مشورت کرده و اقدام به نتیجه گیری نهایی می کنند و
 موفق تر هستند.

ب) مردم آن جامعه با یکدیگر مشورت کرده و اقدام به رای گیری می کنند.

ج) هرکسی برای خود تصمیم گیری جداگانه می کند بدون درنظر گرفتن نظر دیگران.

د)............................

2- در دین اسلام مشورت و شورا چه تعریفی دارد؟

الف) عملی بسیار نیکو و پسندیده است.

ب) به آن بسیار سفارش و تاکید شده است.

ج) در کارها حتماً باید نظر دیگران را محترم دانست.

د)...................

3- آیا در تمام مسائل می توان از طریق شورا تصمیم گیری کرد؟

الف) بله، حتماً باید در تمام کارها مشورت کرد.

ب) خیر، نمی توان در تمام کارها مشورت کرد.

ج) خیر، دربارۀ دستوراتی که از طرف خداوند و پیامبران آمده نمی توان مشورت کرد.

د)..........................

در مرحله سوم: معلم گروه های 4 تا 5 نفره را تشکیل می دهد و از آنها می خواهد در مورد بی نقص ترین گزینه بحث کنند و به توافق برسند. سپس هرگروه پاسخهای مورد توافق گروه را در جدول در ستون مربوط به گروه خود ثبت می کند.

در مرحله چهارم: با اختلاف نظریات گروهها زمینه بحث و گفتگو را با رهبری معلم بین گروهها فراهم می نماید. در این مرحله گروه ها با بیان دلایل خود سعی می کنند از نقطه نظرات خود دفاع و در صورت امکان به تجدیدنظر خود بپردازند و معلم می تواند با بیان دیدگاه های خود و وسعت بخشیدن به نظرات هدایت و رهبری گروه ها را به عهده گیرد.

مرحله پنجم: در این مرحله به هر فراگیر فرصت داده می شود بار دیگر گزینه های طرز تلقی اولیه را با توجه به نقد گروهی دوباره رتبه بندی نماید.

ارزشیابی پایانی: با طرح چند سوال معلم می تواند متوجه شود که دانش آموزان تا چه
اندازه ای به اهداف درس نزدیک شدند.

1-   هدف از تشکیل شورای دانش آموزی چیست؟

2-   به نظر شما نمایندۀ دانش آموزان چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟

تکلیف منزل:

-        حدیث یا آیه ای که مربوط به شورا باشد را آماده کرده و به کلاس بیاورند.

-        نمونه ای از مشورت در کارهای منزل خود را در چند سطر بنویسند.

تدریس اول :

1-    گروه بندی دانش آموزان

2-    سلام و احوال پرسی و حضور و غیاب

3-    ایجاد انگیزه

4-    توضیح راجع به  مناسبت های اخیر

5-    بررسی تکالیف دانش آموزان

6-    ارزشیابی از قبل

 *گزارش دهی مستند

آموزگاران طی یک نشست به نقد کار مشترک خود پرداختند.

دراین جلسه معمولاً به معلمی که درس را آموزش داده شد، اجازه داده شد  اول از همه صحبت کند و نظر خود را درباره ی چگونگی اجرای درس و مسایل عمده ی آن اظهار نظر نماید سپس آموزگاران دیگر گروه معمولاً از دیگاه انتقادی درباره ی قسمت هایی از تدریس که به نظر آن ها مشکل داشته است، صحبت  نمودند.

*بازاندیشی و تجدید نظر براساس تفکر گروه

آموزگاران گروه درس پژوهی با توجه به مشاهدات و بازخورد های فراگیران در طرح درس تجدید نظر نمودند.. آنان تعدادی از موادآموزشی، فعالیت ها،سوال ها و مسایل مطرح شده یا همه ی این موارد را تغییر دادند..تاکید آن ها اغلب برتغییر مواردی بود که در جریان کلاس درس شواهددقیقی مبنی برضرورت تغییر آنها یافت.

جلسه دوم درس پژوهی

در این جلسه تمام مراحل کامل صورت گرفت و همه ی دانش آموزان تدریس را باهم انجام دادند و هیچ گونه کم و کسری برای تدریس نبود.

تعیین امکانات مورد نیاز

-         با توجه به این که این درس یک درس مهم می باشد و همچنین تفاوت های فردی که در کلاس وجود دارد در مدت زمان محدود و عدم یادگیری دانش آموزان و رساندن دانش آموزان به اهداف مورد نظر

-         ابزارهای لازم جهت نقد و بررسی انجام گرفته

-         برای تدریس هماهنگی های لازم انجام گرفت

-         برای فیلمبرداری از صحنه ی تدریس دوربین فیلمبرداری فراهم گردید.

-         تدریس با حضور همکاران محترم رئیس گروه و دبیر گروه و... توسط مجری گروه انجام پذیرفت و پس از مشاهده از طریق فیلمبرداری از مراحل تدریس و بررسی مجدد و بادداشت برداری در حین تدریس از فعالیت های یادگیری و یاددهی و کنش های متقابل بین معلم و دانش آموز پرداخته شد و در پایان نقاط ضعف و قوت به بحث گذاشته شد.

ارزشیابی تدریس :

در مرحله اول تدریس خیلی راهکار های آموزشی و محیط مناسب بود و همچنین فراگیران پر از جنب و جوش و شادی بودند و در آموزش درس همکاری می نمودند ولی یکسره مشکلات خاص وجود داشت که می بایست برطرف شود کم بودن زمان آماده سازی برای درس جدید.

محاسن تدریس : اول و دوم که توسط منتقد درس تجزیه و تحلیل شد :

1-    نحوه برخورد معلم با فراگیران بسیار خوب بود.

2-    استفاده صحیح از وسایل کمک آموزشی

3-    کلاس پر از جنب و جوش بود سوال و جواب بین دانش آموزان و معلم و فراگیران وجود داشت

4-    استفاده از دانش آموزان خیلی زرنگ و فراگیران دیر آموز

5-    نحوه کلاس داری معلم به نحوه احسن بود.

معایب تدریس :

1-    استفاده نکردن از دیتا در کلاس درس

2-    اشکالات لفظی توسط مجری   صامت و مصوت

3-    یادداشت نکردن تاریخ –موضوع و... روی تابلو

چالش های فرا روی گروه و راهکارهای گروه برای مقابله با آن ها

v    مشكلات در آموزش دانش آموزان دير آموز

v    كمبود وسايل كمك آموزشي

v    نبودن زمان كافي براي بررسي موضوع

روش تعیین اثربخشی نتایج اجرایی درس پژوهی

قبل از آخرین اجرا یک اجرای دیگر باحضور همکاران محترم داشتیم که دانش آموزان به دلیل وجود دوربین در کلاس و حضور همکاران ناظر به اصلاح مجدد نیاز بود که مجری طرح می تواند با سوالات متفاوت آنها را از جو به وجود آمده خارج کند و کلاس حالت عادی درآورد و جوی شاداب به وجود آورد که پیشنهادهایی که در مرحله اول داده شد در مرحله آخر به اجرا درآمد و به هدف مورد نظر رسیدیم.

ارائه گزارش پایانی

 درپایان، درسی که آموزگاران درباره آن بحث کرده اند را می توان در یک کتابچه جمع آوری و منتشر کرد تا آموزگاران دیگر نیز از آن آگاهی یابند.

نکات کلیدی که گروه درس پژوهی با در ذهن داشته باشد چیست؟

•         هدف درس پژوهی، آگاهی از نحوهی تفکر دانش آموزان است ، نه تیهیه یک درس نمایشی.

•         نظرات، توصیه ها و اندیشه ها باید بر هدف های تنظیم شده توسط گروه متمرگز باشد، نه بر برنامه یک معلم خاص.

•         همه ی اعضای گروه باید در تهیه درس مشارکت داشته باشند و همه نظرات و ایده ها باید محترم شمرده شوند.

•         توصیه می شود که آموزگاران در فرآیند کار عجله نکنند. آموزگاران اغلب سعی دارند با طرح درسی که در ذهن خود دارند کار را آغاز کنند، نه با هدف هایی که باید دنبال شوند.

دیدگاه اعضای شرکت کننده در درس پژوهی پیرامون نقاط قوت و ضعف

باسمه تعالی

جلسه اول درس پژوهی   ...............                              ........

در کلاس ........... حضور داشتیم از تدریس ایشان استفاده کردیم. مورد تدریس همراه با دانش آموزان انجام شد. دانش آموزان خیلی خوب همکاری می کردند. ..... در تدریس خود خیلی مسلط بود خیلی خوب به دانش آموزان می فهماندند. نکته های خیلی ریز که در تدریثس بود به ایشان گفته شد.

جلسه دوم درس پژوهی............                                 .............

........... تمام مراحل را خیلی خوب نکته به نکته انجام دادند تدریس بسیار خوبی بود استفاده کردیم دانش آموزان خیلی همکاری می کردند. ایشان نیز با تلاش و شوق بسیار در کلاس فعالیت داشتند. و در آخر تمرینات لازم را به دانش آموزان دادند.                           

باسمه تعالی

جلسه اول درس پژوهی............

اینجانب ........... در جلسه ی درس پژوهی که توسط ................انجامن شد حضور داشتم .  . تدریس به چند روش انجام شد. تدریس خوب بود اصول کلاس داری – نحوه ی تدریس – ارائه درس- خوب بود. چند نکته ی لازم نیز به .......... گفته شد که در کلاس گفته نشده بود.

جلسه دوم درس پژوهی...........

در این جلسه تمام مراحل کامل صورت گرفت و همه ی دانش آموزان و ........... تدریس را باهم انجام دادند و هیچ گونه کم و کسری برای تدریس نبود.

باسمه تعالی

جلسه اول درس پژوهی  ..........

اینجانب .......... در تاریخ..........در جلسه ی درس پژوهی شرکت داشتم. ........... تدریس را شروع کرد با ورود به کلاس و حضور و غیاب – پرسش از درس قبل و آمادگی برای درس جدید در این مورد. خیلی خوب بود چند نکته ریز لازم به ذکر بود که انجام شود.

جلسه دوم درس پژوهی

در تاریخ ............ تدریس تمام مراحل به اضافه نکات از قلم افتاده انجام شد و در کل تدریس خیلی خوب بود.

راهبرد های یاد دهی – یادگیری

راهبرد فعالیت محور

1.      این طرح با استفاده از فعالیت محله محور استفاده شده است

ابزار و امکانات مورد نیاز گروه

مواد و وسایل لازم : گچ سفید و رنگی – ماکت مربوط به درس – کتاب

چند تصویر مربوط به درس

چالش های فرا روی گروه :

عدم درک مشابه دانش آموزان  از یک موضوع ابزارهای لازم جهت نقدو بررسی تدریس انجام گرفته با توجه به تئوریک بودن مبحث ، ابزارهای در دسترس و منابع موجود از جمله  موارد ذیل می باشد  :

-     برای انجام تدریس ، هماهنگی های لازم با مدیر محترم   انجام گرفت .

-     برای فیلم برداری از صحنه ی تدریس دوربین فیلم برداری توسط یکی از اعضا فراهم گردید .-     تدریس با حضور یکی از همکاران ( خارج از گروه به عنوان ناظر ) ، رئیس ودبیر گروه و توسط مجری گروه  انجام پذیرفت و پس از مشاهده از طریق فیلم برداری از مراحل تدریس و بررسی مجدد و یادداشت برداری در حین تدریس از فعالیت های یادگیری و یاددهی و کنش های متقابل بین معلم و دانش آموز  پرداخته شد و در پایان نکات ضعف و قوت به بوته ی بحث گذاشته شد  .

روش تعیین اثر بخشی نتایج اجرای درس پژوهی:

 قبل از آخرین اجرا ، دو اجرای دیگر نیز  - با حضور میهمانان – داشتیم ، به دلیل برخورد معلم با دانش آموزان و دیگری ثابت ماندن معلم در یک نقطه و عدم حرکت فعال مناسب و متعادل د رکلاس ،  و از طرفی دانش آموزان نیز به دلیل وجود دوربین در کلاس و حضور همکاران ناظر ، لذا نیاز به اصلاح مجدد بود  .،

مجری طرح اگر چنانچه با دانش آموزان به راحتی برخورد کند و با سوالات متفاوت ، آن ها را از جو به وجود آمده خارج کند ، آنگاه به راحتی می تواند کلاس را به حالت عادی در آورد و جوی شاداب و جذاب برای آن ها به وجود آورد  .

•      امکانات مورد نیاز گروه :

-      همکاران آموزشی که در تدریس به عنوان ناظر حضور داشتند

-     امکاناتی که مدرسه در اختیار ما قرار داد ، یک کلاس ، دانش آموزان و مدرسه

-     امکانات خارج از مدرسه : دوربین فیلم برداری

 نتایج حاصله:

پس از انجام مراحل مختلف تدریس و استفاده از روش پرسش و پاسخ و بارش مغزی و مشاهده ی آن  توسط ناظران همکار ، و بیان نقاط ضعف  مجری توسط اعضا ، و بررسی مطالب گقته شده ، معلوم گردید که دانش آموزان با استفاده ی از این روش و البته انس و الفت بین معلم و دانش آموز و ایجاد ارتباط قوی عاطفی ، پس از پرسش های مختلف هدف دار و بیان نظرات توسط دانش آموز و هدایت نظرات به سمت اهداف از پیش تعیین شده ،. معلم گاها  توجه دانش آموز را به خود جلب می نماید و اهمیت درس را – که تا وقتی هست حتی متوجه وجود آن نمی شویم –. در پایان نیز  تعیین تکلیف منزل که همان ادامه ی بحث ها و گفتگوهای کلاسی می باشد،تکمیل کننده ی اهداف بوده و نتیجه ی دلخواه به دست می آید .

با توجه به اینکه نتیجه ی این گونه هدف گذاری ها می بایست در عملکرد روزانه ی دانش آموز ظهور و بروز پیدا کند

فهرست منابع و مآخذ :

1-    استیپانک و همکاران (1389 ) درس پژوهی راهنمایی

2-    عملی برای مدیران و معلمان ( ترجمه رضا ساکی و داریوش مدنی ) تهران – حکمت علوی

3-    ساکی ، رضا ( 1388 ) ( سواد پژوهشی معلم ) تهران دانش آفرین

4-    حوریزدا ، بهمن ( 1388 ) درس پژوهی پژوهش مشارکتی کارکنان تهران – لوح زرین

5-    دبیرخانه شورای عالی وزرات آموزش و پرورش ( 1388 ) سند تحول راهبردی وزرات آموزش و پرورش